Khi quả dẻ chín và tự rụng xuống đất, người dân sẽ nhặt từng
quả mang về rồi tách vỏ.
Những ngày này, về Trùng Khánh, tại chợ huyện và một số khu
vực lân cận, hạt dẻ được bày bán khá nhiều. Hiện nay, hạt dẻ được trồng chủ yếu
ở một số xã, như: Ngọc Khê, Khâm Thành, Chí Viễn, Đình Minh, Phong Châu. Thời
điểm tháng 8 đến tháng 9 âm lịch, hạt dẻ ở đây bắt đầu chín, đuợc người dân thu
hoạch, bán ra thị trường.
Sau khi thu hoạch, quả dẻ được tách vỏ, phân loại.
Không trèo lên cây hái như những loại quả khác, cách thu
hoạch dẻ khá thú vị. Cây dẻ khá cao, quả nhiều gai, muốn thu hoạch phải chờ quả
dẻ chín và tự rụng xuống đất hoặc đu mình trên cành dẻ, rung cho những quả chín
rụng xuống; khi đó, sẽ nhặt từng quả mang về rồi tách vỏ. Đối với những người
đã thành thạo thì có thể tách vỏ ngay tại vườn. Sau khi tách lấy hạt, vỏ phải
đốt hết, bởi vỏ dẻ có nhiều gai xù xì như quả chôm chôm, rất cứng, gai nhọn có
thể làm bị thương bất kỳ ai sơ ý chạm vào. Tuy nhiên, với cách thu hoạch thú vị
này, nhiều du khách tìm về tận vườn để tự tay nhặt và tách vỏ dẻ, mua dẻ tại
vườn với nông dân. Tại đây, hạt dẻ được bán bằng cách đếm hạt. Với 100 hạt loại
chất lượng cao, hạt to, tròn, đều, có giá từ 65.000 – 70.000 đồng; loại hạt nhỏ
hơn có giá từ 50.000 – 65.000 đồng.
Hạt dẻ khá to, vỏ cứng, dày và có nhiều lông tơ.
Bên trong mỗi quả dẻ có từ 3 - 4 hạt. Thông thường thì hạt
dẻ Trùng Khánh mang hình tròn đều. Nhưng thỉnh thoảng cũng có hạt méo mó, dị
dạng. Hạt dẻ khá to, vỏ cứng, dày và có nhiều lông tơ. Khi mua, bạn nên chọn
quả màu nâu đều, hạt to tròn, phần thịt hạt màu vàng hoàng yến, đó là quả được
thu hái đúng độ chín. Theo số liệu phân tích của Viện nghiên cứu Rau quả, năm
1999, trong hạt dẻ Trùng Khánh có các thành phần: Glucogia 3,3 - 5,4%; gluxít
43,36 - 46,47%; lipít 1,16 - 2%; prôtein 3,12 - 3,62%. Ăn hạt dẻ có tác dụng
chống ô xy hoá trong máu, có lợi cho tim mạch.
Hạt dẻ được bán bằng cách đếm hạt. Với 100 hạt loại chất
lượng cao, hạt to, tròn, đều, có giá từ 65.000 – 70.000 đồng; loại hạt nhỏ hơn
có giá từ 50.000 – 65.000 đồng.
Vỏ hạt dẻ Trùng Khánh rất cứng nên muốn chín, ngon phải luộc
kỹ. Mọi người thường cẩn thận khía sẵn vài đường trên vỏ hạt để khi chín dễ
bóc. Hạt dẻ có thể chế biến thành nhiều món khác nhau, như: luộc, hấp, rang,
ninh với chân giò lợn… Tuy nhiên, với nhiều người, rang hạt dẻ là cách chế biến
giản đơn mà vẫn giữ được hương thơm đúng vị của loại đặc sản này. Để rang hạt
ngon, trước hết phải luộc hạt dẻ để hạt dẻ chín tới và phần vỏ bên ngoài nở
bung vừa đủ. Sau đó dùng loại chảo to, sâu lòng và bếp than hồng rực để rang.
Người rang phải đảo tay liên tục để hạt dẻ chín vừa mà không bị cháy. Cẩn thận
hơn, nhiều người còn dùng cát rang cùng hạt dẻ để hạt chín đều, dậy hương thơm.
Hạt dẻ Trùng Khánh sau khi được chế biến, ăn thơm, ngọt và bùi hơn rất nhiều so
các loại hạt dẻ khác. Dù ninh, hầm, hấp, luộc hay rang thì hương vị thơm, bùi
của hạt dẻ Trùng Khánh vẫn không thể nào bị trộn lẫn.
Hạt dẻ Trùng Khánh sau khi được chế biến ăn thơm,
ngọt và
bùi hơn rất nhiều so các loại hạt dẻ khác.
Ngày nay, hạt dẻ Trùng Khánh không chỉ theo chân đồng bào
dân tộc ra chợ, là loại hạt được nhiều người ưa thích mà còn lên đường về nhiều
tỉnh, thành trong cả nước như một thứ quà độc đáo của Cao Bằng. Năm 2012, cùng
với quế Trà Bồng (Quảng Ngãi), sâm Ngọc Linh (Kon Tum), trà Bảo Lộc (Lâm Đồng),
hoa và rau (Đà Lạt), cây Hoàng Liên Sa Pa (Lào Cai), chè Tân Cương (Thái
Nguyên), cây hồi (Lạng Sơn), măng trúc Yên Tử (Quảng Ninh), hạt dẻ Trùng Khánh
(Cao Bằng) là một trong “top” 10 đặc sản thiên nhiên nổi tiếng của Việt Nam do
Tổ chức kỷ lục Việt Nam công bố.
Minh Đức
Theo: baocaobang.vn
0 nhận xét:
Đăng nhận xét