Cá gắp Bảo Lạc - Cao Bằng

Bảo Lạc có rất nhiều loại đặc sản, như: Măng khô, nấm hương, thịt bò khô, thịt chua… nhưng du khách không thể bỏ qua một loại đặc sản đó là Cá gắp treo gác bếp.

Đặc sản cá gắp Bảo Lạc. Cá gắp Bảo Lạc xuất hiện từ rất lâu, được coi là món ăn quen thuộc của người dân nơi đây. Những người dân bản xứ cho biết, từ xa xưa, thiên nhiên đã ban tặng cho vùng đất Bảo Lạc những con sông lớn: Sông Neo, sông Gâm quanh năm nước chảy xiết, bốn mùa đầy cá tôm. Người dân khi đánh bắt cá về nhiều, ăn không hết nên liền nghĩ ra cách bảo quản là treo gác bếp để dùng được lâu dài. Đó là một phương thức dự trữ thực phẩm hiệu quả.

Đánh cá trên sông Gâm.  Cá gắp cũng có nhiều loại, có con to bằng bàn tay nhưng thường người ta vẫn chọn loại Pia Liềng (tiếng dân tộc), nhỏ chừng ngón tay cái, màu trắng bạc. Cá sau khi đánh lưới về, dùng dao khứa bụng, bỏ nội tạng và rửa sạch. Chặt cành tre, vót sạch để làm thanh gắp (kẹp) cá. Sau đó, chọn những con cá nhỏ đều như nhau để xếp thành một gắp, dùng dây thít 2 đầu gắp lại.

Cá tươi sau khi làm sạch được buộc thành từng gắp. 

Các gắp cá làm xong treo lên để ráo nước. sau đó đem vào bếp than để nướng. Than nướng cá phải là than hoa được đốt từ củi rừng, không bị khói.

Những gắp cá tươi sau khi nướng sẽ săn lại, lớp da cá hơi vàng. Trong quá trình hơ (nướng) rất cần sự khéo léo, kiên trì, lật cá đều tay. Nếu nóng vội, than cháy to quá hoặc tàn nhanh sẽ làm cá bị khô bên ngoài nhưng trong còn ướt, sẽ chóng hỏng. Cá nướng xong treo lên giá trên bếp, để lâu có màu vàng tươi đẹp mắt. Lúc nào ăn mới lấy xuống để chế biến.

Cá gắp được nướng qua than hồng sẽ ngả màu vàng, thơm.  Cách làm cá gắp đơn giản là vậy nhưng không phải ai nướng cũng được gắp cá ngon. Vào ngày chợ phiên, bà con các xã mang ra bán. Những gắp cá vàng đẹp vừa mới bày ra nhiều người đã đến mua. Tuy nhiên, cá gắp của người dân xã Bảo Toàn luôn được người mua ưu tiên lựa chọn. Có lẽ không chỉ bởi "kỹ thuật" làm cá mà dòng nước ở vùng đất đó khiến cá có vị thơm riêng biệt.

Sau khi nướng, các gắp cá được treo lên giá bếp. 

Cá gắp treo ở gác bếp để được lâu ngày và rất dễ chế biến. Cách ăn dân giã, "nhà quê" là ăn với nước chấm. Do cá gắp treo bếp lâu ngày cũng đã chín nên người ta nướng lại qua than nóng rồi xé ra, chấm với nước giấm pha ớt. Vị thơm, ngọt của cá, quện với vị chua chua của giấm và cay cay của ớt rất thú vị. Ngoài ra, cá gắp được dùng để nấu với măng bào (cũng là một loại đặc sản của Bảo Lạc) hoặc kho, rim cà chua, có vị ngọt thơm đậm đà, tùy theo ý thích và khẩu vị người ăn.

Du khách đến với Bảo Lạc vào những ngày chợ phiên sẽ có được quà quê là món cá gắp mang về cho người thân, bạn bè.

Bảo Bình

Theo: baocaobang.vn